“Transparant zijn over duurzaamheidsinspanningen én resultaten is leidend voor sustainable procurement. Het Global Sustainable Enterprise System biedt daarvoor een platform, betoogt expert Karin van IJsselmuide. Univé en Luchtverkeersleiding Nederland zijn er al mee aan de slag gegaan”.
Sustainable procurement is inkoop met de meest positieve effecten voor maatschappij, economie en milieu die mogelijk zijn gedurende de volledige levenscyclus van een product (ISO 20400-2017). Deze term voor duurzaam inkopen wordt internationaal gebruikt door het bedrijfsleven en staat daarmee gelijk aan de door de overheid gehan- teerde term ‘maatschappelijk verant- woord opdrachtgeven en inkopen‘. Inkooporganisaties kunnen veel impact hebben op het behalen van duurzame doelen, zoals de Sustainable Development Goals (SDGs). Daarnaast komt veel wetgeving en wetsvoorstellen op organisaties af, zoals CSRD, IMVO en CO2–rapportage. Daardoor moet ook verantwoording worden afgelegd. Reden genoeg om hiermee aan de slag te gaan, maar dan wel op een eenduidige, juiste en verifieerbare manier.
5 vuistregels ACM
Als we iets hebben geleerd van de recente onderzoeken en de sancties die vervolgens zijn opgelegd door de Autoriteitssw
Consument en Markt (ACM) dan is het wel dat sommige bedrijven er een gewoonte van maken om zich duurzamer voor te doen dan ze daadwerkelijk zijn. Duurzaamheid is daarmee vooral een marke- tinginstrument geworden, we noemen dat ook wel greenwashing. De vijf vuistregels die de ACM hier- omtrent heeft uitgegeven, bieden daarom voor zowel de marketingafdeling als de inkoopafdeling houvast:
- Maak duidelijk welk duurzaamheidsvoordeel het product heeft.
- Onderbouw duurzaamheidsclaims met feiten en houd ze actueel.
- Vergelijkingen met andere producten, diensten of bedrijven moeten eerlijk zijn.
- Wees eerlijk en concreet over de duurzaam- heidinspanningen.
- Zorg dat visuele claims en keurmerken vooral behulpzaam en niet verwarrend zijn voor consumenten.
Transparant en eerlijk zijn over duurzaamheids- inspanningen en resultaten is leidend voor sustai- nable procurement. Alleen een ambitie, duurzaam inkoopbeleid of actieplan om als inkoopfunctie iets te gaan doen aan duurzaamheid is niet genoeg. Het is dus nodig om sustainable procurement- activiteiten te gaan meten en te onderbouwen met feiten. Maar waar begin je, hoe zorg je dat het eigen inkoopproces, leveranciers en de door hen gelever- de producten niet berusten op opportunistische duurzaamheidsclaims? Hiervoor hanteren we het proces van: tell me, show me and prove me.
Vertellen, laten zien en bewijzen
Tell me: begin om de leveranciers te laten vertellen hoe duurzaam ze al zijn op thema’s zoals circulari- teit, CO,-reductie, gezondheid en veiligheid van de medewerkers. Show me: als er inzicht is in de duur- zaamheid van je leveranciers, kun je vervolgens vra- gen of zij de door hen gemaakte claims en aangele- verde informatie met feiten of bewijsmiddelen kunnen onderbouwen. Prove me: bij twijfel over de geleverde feiten of als de belangen voor de eigen organisatie erg groot zijn, kun je de geleverde be- wijsmiddelen laten controleren door een onafhan- kelijke expert, de certificerende instelling zoals KIWA en Control Union.
Duurzaamheidskeurmerken
Omdat de organisatie vaak niet zelf alle kennis in huis heeft of de mogelijkheid om aangeleverde duurzaamheidsdata te beheren en controleren, is het fijn dat er duurzaamheidskeurmerken bestaan.
Maar hoe weet je of zo’n keurmerk erkend en gevalideerd is? Hierover zelf kennis opdoen, eigen vragenlijstjes gaan creëren en vervolgens de controle hierop inregelen, is vaak geen optie voor bedrijven. Daarnaast is dit voor de markt niet wenselijk om- dat al hun klanten dan net even iets anders gaan vragen op de diverse thema’s.
Unieke standaard
Als de organisatie besluit om data van leveranciers op te vragen, te analyseren en te controleren denk er dan van tevoren goed over na wat daarbij de strategie wordt. En denk vooral ook na
“Transparant en eerlijk zijn over duurzaamheidsinspanningen is leidend”
over het hulpmiddel dat je daarbij nodig hebt. In de markt zijn al diverse tools die je hierbij kunnen helpen, zoals het Global Sus- tainable Enterprise System (GSES). Dat is een platform waar per leverancier kan worden ingezien hoe zij omgaan met de diverse duurzaamheidthema’s. GSES werkt met een unieke overkoepe- lende standaard voor het meten van duurzaamheid van organisa- ties en producten. Deze standaard erkent ruim vijfhonderd be- staande duurzaamheidsstandaarden, certificaten en ecolabels.
UNIVÉ GROEP
Willem de Jager, strategisch adviseur inkoop bij Univé Groep: “In het kader van MVO richt de Univé groep zich op alle Sustainable Development Goals met extra focus op ‘goede gezondheid en welzijn‘, ‘klimaatactie‘ en ‘part- nerschap‘. Met de duurzaamheidsambities van de Univé Groep kan en moet Inkoop en Contractmanagement aan de slag om impact te maken in de supply chain. Wat voor zwarte cijfers geldt, geldt ook voor groene cijfers: het begint met betrouwbare data. Qua duurzaamheid zijn we eigenlijk nauwelijks op de hoogte van wat onze partners doen op dit terrein en dus kunnen we hier geen betrouwbare rapportages maken. We zijn begonnen om onszelf op het duurzaamheidsplatform GSES te plaatsen. Tegelijkertijd hebben we onze leveranciers gevraagd om hetzelfde te doen en daar, net als wij, transparant te zijn. Natuurlijk allereerst omdat we graag willen weten of een duurzame relatie met hen ook een samenwerking betekent die positieve effecten heeft in termen van verduurzaming, maar ook om leveranciers een platform te bieden waarop ze kunnen laten zien waar ze staan en welke ambities ze hebben. De scores van een leverancier in GSES zijn ook toegankelijk voor andere opdrachtgevers.
Daardoor is dit systeem voor hen een krachtig middel voor tender- procedures. De geverifieerde data in GSES verkleinen de kans op greenwashing en zorgen dat we sneller met elkaar in gesprek kunnen over de inhoud van de samen- werking. Ook kunnen we betrouwbare rapportages leveren. over waar we staan. De komende tijd willen we samen met leveranciers kijken naar de scores en inventariseren waar we mogelijkheden zien tot verdere verduurzaming.
LUCHTVERKEERSLEIDING NEDERLAND
Eric Sessink, manager contracting bij Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL): “LVNL zorgt voor een veilige afhandeling van het luchtverkeer in het Nederlandse burgerluchtruim. Aan de hand van drie pijlers (klimaat, circulair en gezond & sociaal) zijn doelen gesteld op weg naar een duurzaam LVNL. Maatschappelijk verantwoord opdrachtgeven en inkopen is een essentieel instrument om verduurzaming te versnellen. Om duurzaamheid onderscheidend te kunnen gebruiken bij aanbestedingen, zijn we op zoek gegaan naar een instrument dat duurzaamheidsclaims van leveranciers objectief kan toetsen. De tool moet toegankelijk zijn voor zowel Nederlandse als buitenlandse leveranciers en een gedegen certificeringsproces kennen met een grote leve- ranciersdatabase. Op basis hiervan kwam GSES als beste naar voren. Met deze tool kunnen we zien hoe onze leveranciers ervoor staan op het gebied van duurzaamheid. Ook biedt het informatie waarmee we het gesprek aangaan om te verbeteren en dit proces te monitoren. Een ander voordeel van het GSES–platform is dat een leveran- cier heel eenvoudig te vergelijken is met het gemiddelde van de betreffende branche. De duurzaamheidsdoelstellingen van LVNL worden meegenomen in aanbestedingen om leve- ranciers uit te dagen hier ook aan bij te dragen. Daarnaast hebben we vorig jaar de top 200 van de huidige leveranciers uitgenodigd om zich te registreren op het GSES–platform op de pijlers Corporate Social Responsibility, CO,-Reduction en Circular Economy. Zelf vult LVNL het assessment cok in. Daardoor kan de buitenwereld zien welke inspanningen wij leveren op dit gebied.
Van de circa 200 huidige leveranciers hebben zich tot nu toe 31 leveranciers vrijwillig geregistreerd. Hiervan zijn elf leveranciers door GSES gevalideerd op hun duurzaamheid- sprestaties. Vanaf 2023 worden bij elke tender steeds ambitieuzere criteria opgenomen. Op dit moment is regis- tratie bij GSES op de drie pijlers voor onze leveranciers nog vrijblijvend. Wel gaan we, afhankelijk van hoe de markt zich ontwikkelt, als gunningscriterium in aanbestedingen bijvoorbeeld het branchegemiddelde als minimumeis opnemen.”
AFBEELDING: GSES
HOUSE OF SUSTAINABILITY
strategisch inkoopadviseur Willem de Jager van Univé Groep (zie pagina 39) en manager contracting Eric Sessink van LVNL (zie hier links naast) in op hun ervaringen met GSES.
Actieplan
Een duurzaamheidsmeting is nog maar het begin. Het is natuurlijk goed om te weten waar iedere leverancier precies staat, maar dan begint het inbedden van de echte strategie pas. Het is dan aan te raden om een actieplan in stelling te brengen. Zo kun je om te beginnen met leveranciers het ge- sprek aan te gaan over de bijdrage van duurzaam- heid aan je eigen doelstellingen, en/of ambities mee te nemen in contracten.
Inzicht
Om echt stappen te kunnen zetten op dit gebied, is inzicht essentieel. De eisen die sustainable procure- ment aan organisaties en individuen stelt, groeien mee met toekomstige wetgeving en marktontwik- kelingen. Daarom zal verduurzaming de inkoop- discpline ook in de toekomst altijd bezighouden.
